Συσσίτιο:
η επικρατούσα αντίληψη και η δική μας πραγματικότητα
Χαλάνδρι,
31-1-2014
Χρυσή
Ευστρατιάδου
Κοινωνική
Λειτουργός Δομής Παροχής Συσσιτίων Δήμου Χαλανδρίου
Είναι γενικώς αποδεκτό πως ο όρος
«συσσίτιο» φέρνει στο νου εικόνες χαρακτηριστικό των οποίων είναι η ένδεια, οι
ουρές κόσμου και η προσφορά ενός λιτού και ως επί το πλείστον όχι χορταστικού
γεύματος. Ως φυσική απόρροια των ανωτέρω λοιπόν, στο άκουσμα αυτού, έρχονται η αρνητική
προκατάληψη, καθώς και αισθήματα καχυποψίας και παραίτησης στην αναπόφευκτη
μετριότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών. Στάση και σκέψεις οι οποίες κυριαρχούν
στους αντιπροσώπους και των δύο πλευρών∙ τόσο σε αυτή των πιθανά ωφελουμένων,
αλλά και σε αυτή του προσωπικού. Ούσα η ίδια στη δεύτερη, ως Κοινωνική
Λειτουργός της Δομής Παροχής Συσσιτίων του Δήμου Χαλανδρίου, καταρχήν βίωσα τα
προαναφερθέντα συναισθήματα, αλλά και ήρθα αντιμέτωπη με αυτά -εσωτερικά και
εξωτερικά- στη μετέπειτα πορεία μου και επαφή με τους εξυπηρετούμενους.
Πράγματι απεδείχθη πως πρόκειται
για μία άκρως αρνητικά φορτισμένη έννοια, καθώς συχνά συνειδητοποιούσα την
προσπάθειά μου να χρησιμοποιήσω οποιοδήποτε άλλο όρο, εκτός από αυτόν του
«συσσιτίου», όχι μόνο διότι θεωρούσα -στερεοτυπώντας λανθασμένα- πως θα
ακολουθούσαμε και εμείς την πεπατημένη, αλλά και για να μην προκαταβάλω τον
αρνητισμό των εν δυνάμει ωφελουμένων. Όσον αφορά στους τελευταίους, η σκέψη για
αποφυγή δεν ερχόταν απλώς και μόνο χάριν γνωστών στερεοτύπων, αλλά περισσότερο
εφόσον αναφερόμαστε σε άτομα με ένα -τουλάχιστον- κοινό χαρακτηριστικό, αυτό
της μετάβασης. Επιλέγω αυτό διότι η συντριπτική πλειοψηφία αυτών, προέρχεται
από ένα μέχρι πρότινος καλό ή ακόμα και ανώτερο βιοτικό επίπεδο, το οποίο έπεσε
λόγω της γενικότερης οικονομικής κρίσης, εισάγοντάς τους σε μια νέα
πραγματικότητα, την οποία οι ίδιοι βιώνουν με αίσθημα ντροπής, καθώς νιώθουν να
στιγματίζονται και να περιθωριοποιούνται, όχι μόνο από την κοινωνία της οποίας
είναι μέλη, αλλά δυστυχώς ακόμα κι από υπηρεσίες που απευθύνονται κατ’ εξοχήν
σε ανάλογες -ευάλωτες- ομάδες πληθυσμού, των οποίων σκοπός υποτίθεται πως
αποτελεί η ενδυνάμωσή τους.
Ως εκ τούτου, χρήζουν ιδιαίτερης
αντιμετώπισης, μιας και καλούνται να αντεπεξέλθουν σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση
για τους ίδιους, η οποία γεννά -μεταξύ άλλων- άγχος, αβεβαιότητα, αισθήματα
αδικίας, οργή, κατάθλιψη και ματαιότητα. Αισθήματα τα οποία χρέος μου αποτελεί
να αναγνωρίσω και να διαχειριστώ έτσι ώστε να τα συνειδητοποιήσουν και οι
ίδιοι, αλλά και να καθοδηγηθούν ούτως ώστε να αποτελέσουν κινητήριο δύναμη με
απώτερο σκοπό να ορθοποδήσουν κάποια στιγμή.
Σε αυτή τους την τόσο ευαίσθητη
περίοδο λοιπόν, οφείλεις να τους παρουσιάσεις μια διέξοδο κι ένα βοήθημα, πάνω
απ’ όλα αξιοπρεπή. Αυτό ακριβώς αποδείχθηκε λοιπόν πως αποτελεί και η Δομή μας,
επαληθεύοντας την πεποίθηση αλλά και ταυτόχρονα εσωτερική ευχή που εκδήλωνα
στους εξυπηρετούμενους, πως λίγη σημασία έχουν τα λόγια και απεριόριστη οι
πράξεις αλλά και η καθημερινή εμπειρία, την οποία όταν αποκτήσουν, θα είναι σε
θέση να κρίνουν ιδίοις όμμασι αν πρόκειται για πιστή αναπαραγωγή όλων όσων βαραίνουν
τον όρο «συσσίτιο», ή μία εξαίρεση.
Κανένας στόχος δεν θα είχε επιτευχθεί σαφώς, εάν δεν υπήρχε το ανθρώπινο δυναμικό και ενδιαφέρον για μια ουσιαστική και παραγωγική συνεργασία. Καταρχάς με το Ελληνικό Κέντρο Προαγωγής Κοινωνικής και Ψυχικής Υγείας – ΠΟΡΕΙΑ A.M.K.E., που υλοποιεί το έργο -σε συνεργασία με το Δήμο Χαλανδρίου και το Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Γεωργίου Κουρτέση- το οποίο αξίζει να σημειωθεί πως λειτουργεί με απόλυτη συνέπεια αναφορικά με τον ρόλο του ως δικαιούχος του προγράμματος. Εξαιρετικής σημασίας βέβαια, κρίνεται και ο ρόλος των εθελοντών σε διαφόρους τομείς, αφ' ης στιγμής ποτέ δεν θα πάψει να υπάρχει ανάλογη ανάγκη και όπως έχω διαπιστώσει, ευτυχώς δεν φαίνεται να στερεύει και η θέληση για προσφορά απ’ την άλλη πλευρά. Έπειτα, έρχεται το σημαντικότερο ίσως, το ίδιο το προσωπικό που επανδρώνει τη Δομή∙ αναλαμβάνοντας ο καθένας να φέρει εις πέρας το ξεχωριστό του κομμάτι, χωρίς όμως να αποκόπτεται, αλληλοσυμπληρωνόμαστε, μη ξεχνώντας πως ο στόχος είναι κοινός: η καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση των ωφελουμένων, οι οποίοι ανέρχονται στους 131 μέχρι στιγμής.
Εν κατακλείδι, περιγράφηκε η
δραστική αλλαγή οπτικής, μέσω της προσωπικής εμπειρίας σε ένα ορισμένο πλαίσιο.
Η εξομάλυνση και άρση στερεοτύπων και κοινωνικού αποκλεισμού βέβαια, αποτελούν
ένα συνεχές, δύσκολο έργο που σαφώς υπερβαίνει το εν λόγω πλαίσιο και σε καμία
περίπτωση δεν έχει φτάσει στο τέλος του, μέσα και πόσο μάλλον έξω από αυτό.
Μάλιστα οι εκ των έσω, σταθήκαμε τυχεροί, καθώς διδαχθήκαμε και αποκτήσαμε
προοπτική άμεσα, κάτι το οποίο είναι εφόδιο ζωής και περιμένει όποιον έχει
θέληση να εμπλακεί εθελοντικά, να τον υποδεχθεί. Είναι ευκόλως νοούμενο όμως, πως
δεν εξαντλείται η γνώση και τίποτα δεν αποτελεί πανάκεια∙ απαιτείται ευρύτερη
ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση της κοινωνίας και πολλαπλή οχύρωση και
ενδυνάμωση του ίδιου του ατόμου μέσα σε αυτήν, εάν στοχεύουμε σε ουσιώδη
αποτελέσματα και δεν μένουμε στα ευχολόγια.
Το άρθρο μπορείτε να το βρείτε αναρτημένο και στη σελίδα του Εθνικού Μηχανισμού Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης εδώ
.
